Donuk omuz, tıbbi adıyla “adhesive capsulitis”, omuz eklem kapsülünün kalınlaşması, sertleşmesi ve yapışıklıklar oluşması sonucu hareket kısıtlılığı ve ağrı ile karakterize bir durumdur. Genellikle allt ayatan bir travma veya diabet (şeker), guatr ve kalp hastalıkları gibi sistemik hastalıklar olabilir. Hastaların yaklaşık yarısında altta yatan bir neden bulunmaz. Hastalar genellikle gittikçe artan bir ağrı ve buna bağlı olarak omuz ekleminde hareket kısıtlılığı şikayeti olur. Hareket kısıtlılığına bağlı olarak hastlara günlük işlerini yapmakta zorlanabilirler.
Donuk omuz hastalığı genel olarak 3 aşamada gerçekleşir.
Donma Aşama (Freezing Stage): Omuzda ağrı artar ve hareket kısıtlılığı başlar. Bu aşama birkaç hafta ile birkaç ay arasında sürebilir.
Donmuş Aşama (Frozen Stage): Ağrı azalır ancak omuz hareketleri ciddi şekilde kısıtlanır. Bu aşama birkaç ay sürebilir.
Çözülme Aşaması (Thawing Stage): Omuz hareketleri yavaş yavaş geri gelir. Bu aşama birkaç ay ile birkaç yıl arasında sürebilir.
Donuk omuz hastalığının tanısı nasıl konulur?
Donuk omuz hastalığının tanısı asıl olarak doktorun muayenesi ile konulur. Muayane sırasında omuz eklemindeki hareket açıklığı zorlamayla bile daha fazla artmıyor ise o zaman donuk omuz durumundan söz edilebilir. Tanıyı kesinleştirmek için ve olası sebebleri ortaya koymak için omuzunun röntgeni, ultrasonografisi ve. MR ı çekilebilir. Eğer radyolojik görüntülemede başka bir sorun saptanmadı ise donuk omuzun tedavisine geçilir.
Donuk omuz hastalığı nasıl tedavi edilir?
İlk tedavi yöntemi genellikle konservatif dediğimiz cerrahi dışı yöntemlerdir. Buradaki amaç ağrıyı yönetmek, iltihabı azaltmak ve omuz hareketliliğini artırmaktır. Bunların en önemlileri
1.Fizik Tedavi ve Egzersiz
- Germe Egzersizleri: Omuz kapsülünün esnekliğini artırmak için özel germe egzersizleri uygulanır. Bu egzersizler, ağrı seviyesine göre dikkatlice yapılmalıdır.
- Mobilizasyon Teknikleri: Fizik tedavi uzmanları, omuz eklemini hareketlendirmek için manuel terapi teknikleri kullanabilir.
- Güçlendirme Egzersizleri: Omuz çevresindeki kasları güçlendirmek için düşük dirençli egzersizler yapılabilir.
2.İlaç Tedavisi
- Ağrı Kesiciler: Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) gibi ağrı kesiciler ağrıyı ve iltihabı azaltmak için kullanılabilir.
- Kortikosteroid Enjeksiyonları: Omuz eklemine yapılan kortikosteroid enjeksiyonları iltihabı ve ağrıyı hızla azaltabilir. Bu tedavi, genellikle fizik tedavi ile birlikte uygulanır.
- Isı ve Soğuk Uygulamaları
- Isı Terapisi: Sıcak kompres veya ısı yastığı kullanımı, omuz kaslarının gevşemesine ve ağrının azalmasına yardımcı olabilir.
- Soğuk Terapisi: Buz uygulamaları, özellikle ağrının akut dönemlerinde ağrıyı ve şişliği azaltabilir.
Bunlarla beraber diğer fizik tedavi modaliteleri tedavinin değişik basamaklarında kullanılabilir.
Donuk omuz tedavisinde eklem içi enjeksiyon tedavisi kullanılabilir mi?
Omuz içi eklem enjeksiyonları tedavinin özellikle aktif fazlarında faydalı olabilir. Özellikle steroid enjeksiyonları güçlü anti-inflamatuar etkileri sayesinde omuz eklem kapsülündeki iltihabı ve şişliği azaltır. Bu sayede ağrının azalması, hastanın fizik tedaviye daha iyi katılmasına ve omuz hareketlerini daha rahat yapmasına yardımcı olabilir. Genellikle enjeksiyondan sonra birkaç gün içinde ağrıda belirgin bir azalma görülür. Tekrarlayan enjeksiyonlar, gerekli görülürse birkaç ay arayla yapılabilir. Steroid enjeksiyonları özellikle diabetik hastalarda dikkatli olarak yapılmalıdır.
Diğer bir enjeksiyon yöntemi ise Plateletten zengin plazma (PRP) enjeksiyonlarıdır. PRP’nin etkinliği hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır, ancak bazı çalışmalar PRP’nin iltihabı azaltmada ve iyileşmeyi hızlandırmada potansiyel faydaları olduğunu göstermiştir. PRP, genellikle konservatif tedaviye yanıt vermeyen veya tekrarlayan donuk omuz vakalarında düşünülmektedir.
Donuk omuz hastalığında cerrahi tedavi gerekli mi?
Donuk omuz tedavisinde cerrahi müdahale, genellikle konservatif tedavi yöntemleriyle (fizik tedavi, ilaç tedavisi, enjeksiyonlar) yeterli iyileşme sağlanamadığında düşünülür. Cerrahi tedavi, hastanın ağrısının devam ettiği, omuz hareketliliğinin ciddi şekilde kısıtlandığı ve yaşam kalitesinin önemli ölçüde etkilendiği durumlarda tercih edilir.
Cerrahi tedavi şu kriterlerde yapılır.
1. Konservatif Tedavilere Yanıt Vermeyen Hastalar:
- Fizik tedavi, ilaç tedavisi ve enjeksiyonlar gibi tedavi yöntemlerinin uygulanmasına rağmen 6-12 ay içinde yeterli iyileşme sağlanamayan hastalar.
- Uzun süreli (genellikle 1 yıl veya daha fazla) omuz ağrısı ve sertliği yaşayan hastalar.
2.Şiddetli Hareket Kısıtlılığı:
- Omuz eklem hareketliliğinin ciddi şekilde kısıtlandığı ve günlük aktivitelerin yapılmasının zorlaştığı durumlar.
3.Şiddetli ve Sürekli Ağrı:
- Dinlenme durumunda bile devam eden, şiddetli ve rahatsız edici ağrı yaşayan hastalar.
4.Diğer Tedavilere Dirençli Durumlar:
- Kortikosteroid enjeksiyonları, PRP tedavisi ve diğer konservatif yöntemlerin etkisiz olduğu durumlar.
Cerrahi tedavide ilk seçenek anestezi altında omuz ekleminin manipülasyonudur. Genel anestezi altında omuz eklemi pasif olarak hareket ettirilir ve eklem kapsülü gerilerek yapışıklıklar çözülür. Bu yöntem, kapsülde ani bir esneme sağlamak için kullanılır.
Diğer bir tercih ise artroskopik kapsüler gevşetmedir. Bu minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Küçük kesiklerden girilerek artroskopi yardımıyla eklem kapsülü kesilir ve yapışıklıklar temizlenir. Bu yöntem, iyileşme süresinin daha kısa ve komplikasyon riskinin daha az olması nedeniyle tercih edilir.
Doktor gerekli duyduğu durumlarda hem artroskopik yöntemleri ve manipülasyonu beraber uygulayabilir.
Cerrahi sonrası fizik tedavi, omuz hareketliliğinin yeniden kazanılması ve kasların güçlendirilmesi için önemlidir. Ameliyat sonrası ağrı yönetimi için ağrı kesici ilaçlar ve diğer destekleyici tedaviler uygulanabilir. Cerrahi sonrası doktor tarafından düzenli olarak kontrol edilmek, iyileşme sürecinin izlenmesi açısından önemlidir.
Cerrahi müdahale kararı, hastanın genel sağlık durumu, yaşı, yaşam tarzı ve cerrahinin olası riskleri göz önünde bulundurularak ortopedi uzmanı tarafından yapılmalıdır. Hastanın beklentileri ve hedefleri de bu kararda önemli bir rol oynar.
Sonuç olarak donuk omuz hastalığı kişinin günlük yaşamını oldukça etkileyen ve yaşam konforunu bozan bir durumdur. Hastalığın tedavisinde doktor hasta uyumu oldukça önemlidir ve tedavi Bir ortopedi doktoru ile fizik tedavi doktoru ve fizyoterapistlerin koordineli çalışmasıyla tedavi edilmelidir
