Total kalça protezi ameliyatı , kalça ve kasığın ön bölümünde ağrı hisseden ve bu ağrıya bağlı günlük aktivitelerinde sıkıntı yaşayan hastalarda uygulanan bir tedavi yöntemidir.
Kalça eklemi bir top- soket tarzı eklemdir ve oldukça geniş bir hareket açıklığı vardır. Bu eklemin top gibi olan kısmı yani uyluk kemiğiniz üst kısmında veya soket gibi olan kısmı yani leğen kemiğinizin eklem yapan kısmında bir hasarlanma olması durumunda bu eklemin fonksiyonu bozulur ve ağrı yapar. Total kalça protezinde eklemin her iki parçası yapay bir eklem ile değiştirilir.
Total kalça protezi hangi durumlarda uygulanmaktır?
Doktorunuz size total kalça protezi ameliyatını kalçanızda ağrı, hareket kısıtlığı ve kalça ekleminizin bozulması durumunda önerir.
Total kalça protezi;
- Ağrı kesici ilaçlara cevap veremeyen ağrı sürekli ve tekrarlayan ağrı durumunda
- Yürüyebilmek için bir baston veya yürütece ihtiyacınız olduğunda
- Uykudan uyandıracak tarzda kalça ağrınız olduğunda
- Oturduğunuz yerden kalkmakta zorlandığında
- Merdiven inip çıkmakta zorlanmaya başlamışsanız
Size uygun bir tedavi olabilir.
Kalça ekleminde bozulamaya neden olan faktörler
Osteoartroz; kalça eklemindeki kıkırdaklarında zamanla aşınması ve hasar görmesine bağlı oluşabilir
Romatoid artrit; romatizmal hastalıklar tüm eklemleri tutabildikleri gibi kalça eklemini de tutarak burada kıkırdaklarda ve yumuşak dokularda hasarlanmaya neden olabilir.
Osteonekroz veya Avasküler nekroz; kalça ekleminize giden ve kemiği besleyen damarların farklı sebeplerle tıkanması ve kalça eklemindeki kemiğin beslenmesinin bozulması eklemde geri döndürülemez hasarlara yol açabilir.
Travma; özellikle kalça kırığı gibi travmalardan sonra yaşınız ve genel tıbbı durumunuz göz önüne alınarak total kalça protezi cerrahisi doktorunuz tarafından önerilebilir.
Kalça ekleminde tümör olması: kalça eklemi çevresi maalesef hem kötü huylu hem de iyi huylu tümörlerin sıklıkla yerleştikleri bir yer olup bu tümörlerin tedavisinde total kalça protezi cerrahisi doktorunuz tarafından önerilebilir.
Total Kalça Protezi Ameliyatı Öncesi Hazırlık
Ameliyat öncesinde doktorunuz tarafından muayene edilerek kalça ekleminizdeki ağrı, hareket kısıtlılığı ve olası bacak uzunluk farkı kaydedilecektir. Kalça ekleminizin grafisi gerekli tanı için genellikle yeterlidir. Doktorunuz gerekli gördüğü durumlarda tomografi ve MR gibi diğer görüntüleme yöntemlerini kullanabilir.
Ameliyattan yaklaşık 1 hafta önce bazı ilaçlarınızın geçici süre ile değiştirilmesi gerekebilir. Ameliyattan 2-3 gün önce bir anestezi doktoru tarafından değerlendirilerek ameliyatınızda sizin için uygun olan anestezi yöntemi belirlenecek ve genel tıbbi durumunuz değerlendirilecektir. Ameliyat öncesi ortalama 6-8 saat açlık ve susuzluk gerekmektedir.
Ameliyat sırasında:
Ameliyat sırasında tercih edilen cerrahi yönteme göre ya sırt üstü ya da ameliyat olacak olan kalçanız üste kalacak şekilde yan yatar pozisyonda hazırlanacaksınız. Enfeksiyonu riskini azaltmak için cerrahi başlamadan önce size damar yolunuzdan antibiyotik verilecektir. Ameliyat sırasında kalçanınız yan veya ön kısmına yaklaşık 15-20 cm’lik bir kesi yapılacak ve kalça ekleminiz ortaya konulacaktır. Yıpranmış ve deforme olan uyluk kemiğiniz üst kısmı ve leğen kemiğinizdeki yuva uygun şekilde temizlenerek size uygun belirlenmiş olan yapay eklem buraya takılacaktır. Ameliyat sonrasında değiştirilmiş olan kalça eklemi sahasında bir kan birikmesi olmaması için bir dren konulacaktır. Bu dren 24-48 saat içinde serviste ağrısız bir şekilde çıkarılacaktır.
Ameliyat genellikle 1,5 -2 saat sürmektedir.
Kalça kırığı sonrası kalça protezi
Kalça kırığı sonrası doktorunuz sizin genel sağlık durumunuzu ve yaşınızı göz önüne alarak size kalça protezi önerebilir. Kalça kırığı ortopedinin yarı acil durumlarındandır ve hastayı bir an evvel uygun şartlar sağlanıp tekrar ayağa kaldırmak önemlidir. Kalça kırığı hastaları kullandıkları ilaçlar ve anestezi doktorunun değerlendirmesi ve önerilerine göre hızlıca ameliyat edilip ayağa kaldırılır. Buradaki amaç hastanın bir an önce mobilize olarak olası kan pıhtısına (emboli) bağlı oluşabilecek diğer sorunları bertaraf etmektir. Aynı zamanda hastanın yatmaya bağlı oluşabilecek bası yaralarını engellemek için hastanın ivedilikle ameliyat olması önerilir.
Total Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası
Ameliyat sonrası yatağınıza alınarak odanıza getirileceksiniz. Burada ağrı kontrolünüz için size gerekli ilaçlar damar yoluyla verilecektir. Hastaların erken dönemde hareketlenmesi kan pıhtısı oluşmaması adına önemlidir. Birçok hastada aynı gün içinde yatak içi egzersizler başlanır. Ameliyattan sonraki gün hasta ayağa kaldırılarak yürümesi sağlanır. İlk 15 gün hastalar genellikle bir yürüteç yardımı ile daha sonra ise genellikle bağımsız bir şekilde yürümesi desteklenir.
Ameliyat sonrasında solunum egzersizleri yapmanız ve aktivitenizi günlük olarak arttırmanız istenmektedir. Hastaneden çıktıktan sonra evinizde de size gösterilmiş olan egzersizleri düzenli şekilde yapmanız gerekmektedir.
Hastaların yumuşak dokusu iyileşme dönemi boyunca ilk 6-12 aylık süreçte uyurken bacaklarının arasında bir yastık bulundurmaları, günlük aktiviteleri sırasında bacak bacak üstüne atmamaları ve çok engin taburelere oturmaları tavsiye edilir.
Sonuçlar
Total kalça protezi doğru hastada uygulandığında oldukça yüz güldürücü sonuçları vardır ve uzun dönemde ağrısız ve rahat bir hareket açıklığına sahip olacaksınız. Hastalar 3-4 hafta içinde bağımsız, herhangi bir baston veya destek kullanmadan yürür hale ve günlük işlerini kendileri görebilir hale gelir. İlk aydan sonra doktorunuz gün geçtikçe mesafesi artan yürüyüşlere izin verecektir.
Ortalama 3-4 hafta içinde araç kullanabilir duruma gelebilirsiniz ve 1 ayda kendi işlerinizin başına rahatlıkla dönebilirsiniz. Ameliyat sonrası basit koşular, yürüyüşler, yüzme golf gibi hafif sporlar yapabilirsiniz. Futbol ve basketbol gibi temas sporları kalça protezi sonrası çok fazla tavsiye edilmemektedir.
Kalça protezindeki amaç sizi ağrısız bir şekilde günlük yaşamanıza geri döndürmek ve hayat kalitenizi arttırmaktır. İyi uygulanmış bir kalça protezi sonrası uygun şekilde rehabilte edilmiş bir hastada kalça protezinin 20-30 seneye varan yüksek sağ kalımları vardır.
Soru Cevap
Farklı kalça protezleri var mıdır? Hepsinin sonuçları aynı mıdır?
Kalça protezleri birkaç gruba ayrılabilir. Bunlardan biri parsiyel kalça protezi olarak adlandırılan ve sadece uyluk kemiğinizin üstteki eklemin değiştirildiği bir tipi, diğeri ise total kalça protezi olarak adlandırılan ve hem uyluk kemiğinizin üst kısmının hem de karşılık gelen leğen kemiğinizdeki yuvanın değiştirilmesidir. Günlük aktivitelerini rahatlıkla kendisi yapabilen, aktif hastalarda total kalça protezleri daha ön planda tercih edilir. Doktorunuz size en uygun protez hakkında bilgi verecektir.
Kemik erimem fazla olsa da protez olabilir miyim?
İlerleyen yaşla beraber kemik erimesi (osteoporoz) ciddi bir sorun haline gelmektedir. Buna rağmen kemik erimesi olan hastalarda radyolojik olarak belirli kriterlere bakılarak kemik çimentolu protezler tercih edilebilir. Bu protezlerin fonksiyonel olarak çimentosuz protezlerden farkı olmamakla beraber, daha biyolojik iyileşme gösteren çimentosuz protezler kemik kalitesi iyi olan hastalarda tercih edilir.
Kalça protezi sonrası yapmamam gereken hareketler var mı?
Kalça protezi kemiğe iyi entegre olsa bile kalça eklemin çok geniş bir hareket açıklığında hareket etmesi nedeniyle protezi yuvasından bazı durumlarda çıkabilir. Bu durumlar düşme gibi travmatik durumlar sonrası olabileceği gibi kalçanın aşırı büküldüğü yere çömelerek oturma, bağdaş kurmak veya bacak bacak üstüne atma gibi durumlarda da olabilir. Güvenli eklem hareket açıklığı ameliyat sırasında kontrol edilerek ameliyat sonrası varsa gereken kısıtlamalar size doktorunuz tarafından anlatılacaktır.
Uzun süre önce protez oldum, kalça protezimde gevşeme olmuş. Değişmesi mümkün mü?
Zaman içinde protezler aşınabilir veya gevşeme yaşanabilir. Bunda hastanın yaşı, ameliyatta kullanılan malzemenin özellikleri, ameliyat tekniği, protez sonrası hastanın yoğun fiziksel aktivitesi veya eşlik eden diğer hastalıklar rol alabilir. Böyle bir durumda tıpkı ilk ameliyatınızda olduğu gibi proteziniz sadece gevşeyen veya hasar gören bölümü değişebileceği gibi bazı durumlarda tamamının değişmesi gerekebilir. Genellikle biraz daha büyük bir protez ile revizyon ameliyatı gerçekleştirilebilir.
