Patellofemoral Artroz Nedir?
Patellofemoral artroz temel olarak diz kapağınız ile femur yani uyluk kemiğinizin yaptığı eklemin artrozudur.
Hastalarda temel olarak diz kapağı altında ağrı şikayeti ön plandadır. Bu ağrı diz bükme, diz üstüne çökme, merdiven inip çıkma gibi aktivitelerde şiddetlenir. Gün içinde aktiviteleri arttıkça şikayetleri artar.
Tanı için genellikle fizik muayene ve sonrası çekilen grafiler yeterli olmaktadır. Doktorunuz gerekli gördüğü durumlarda MR görüntülemesi isteyebilir.
Patellofemoral artroz genellikle 3 farklı durumda ortaya çıkar :
- İnstablite sonrası artroz: Özellikle diz kapağı ve diz çıkılarından sonra ortaya çıkar. Dizdeki çapraz bağların kopmasına bağlı sürekli olarak diz önüne yüklenme olması sonucunda diz kapağında artroz olabilir.
- Travma sonrası artroz: Dize direk etki eden bir travma sonrası kıkırdakta meydana gelen hasarın zaman içinde ilerlemesiyle ortaya çıkabilir.
- Aşırı yüklenme artrozu: Diz kapağına aşırı zorlayıcı hareketler sonrası ortaya çıkan ve diz kapağındaki kıkırdağın giderek incelmesiyle sonuçlanır.
Tedavi
Patellofemoral artrozun ilk tedavisi diz çevresi kaslarında rehabilitasyonu ve ağrıyı oluşturan hareketlerden kaçınmadır. Hastaların ağrıyı arttıran diz çökme, merdiven çıkma gibi aktivitelerden bir süre uzak durması istenir. Bunun yanında dizin üstündeki kasların ( kadriceps kasları) güçlendirilmesi ve bacak arkası kasların esnekliğinin sağlanarak dizin eklem hareket aksı boyunda tam ve akıcı bir şekilde hareket etmesi sağlanır. Basit ağrı kesici ilaçlar tedavide fayda sağlayabilir.
Orta düzeyde artrozu olanlarda diz içi steroid enjeksiyonlar ve diz içi enjeksiyonlar semptomların hafiflemesini sağlayabilir.
Özellikle kilolu hastalarda kilo kontrolün sağlanması ağrıyı azaltır ve hastalığın ilerlemesini önemli ölçüde yavaşlatır.
Hastanın fizik tedavi alması da ağrı kontrolü açısından evde gerekli egzersizleri uygulayamayan hastalarda faydalı olacaktır.
Bu yöntemlere rağmen ağrısı devam eden hastalarda cerrahi yöntemlere başvurulur. Bu yöntemlerden en önemlisi patellofemoral artroplastidir.
Patellofemoral artroplasti sırasında diz kapağınızın alt eklem yüzü polietilen bir parça ile değiştirilir ve karşılık gelen yüzey çok ince bir metal yüzey ile değiştirilir. Bu sayede ağrıya ve takılmalar neden olan hasarlanmış doku eklemden uzaklaştırılmış olur.
Bu süreçte eğer dizinizde eşlik eden dizilim bozukluğu veya bağ yetmezliği gibi başka sorunlar da varsa aynı seansta düzeltilebilir.
Bu ameliyat özellikle instablite artrozu ve travma artrozu grubunda çok iyi sonuçlar vermektedir ve total diz protezine kıyaslanabilir sonuçlar sağlar. Ancak total diz protezi ile kıyaslandığında patellofemoral artroplasti çok daha küçük cerrahi insizyondan yapılır ve çok daha hızlı rehabilitasyon sağlar. Hastalar çok uzun yıllar boyunca oldukça tatmin edici sonuçlar alır ve gerektiğinde total diz protezine çok kolaylıkla çevrilebilir.
Neler pattellar instabliteye neden olur?
Diz kapağının karşısındaki oluk içinde hareket edebilmesi birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörlerinde herhangi birinde olan bozukluk diz kapağı çıkığı ile sonuçlanabilir.
Bunlar:
- Uyluk kemiğindeki oluğun sığ olması veya olmaması
- Bağ dokunun gevşek olması veya hiperelastik eklemler olması
- Bir düşme, spor yaralanması veya kaza sırasında diz eklemine direk darbe sonrası olan diz kapağı çıkığı
- Bu faktörlerin yanı sıra bazı kişiler diz kapağı çıkığına daha yatkındır.
- Özellikle kadınlar daha gevşek bağ dokusuna sahip oldukları için kadınlarda diz kapağı çıkığı daha fazla görülmektedir. Bunun yanı sıra ani yön değiştirme hareketi (pivot) olan temas sporlarında (futbol, basketbol gibi) diz kapağı çıkığı olasılığı daha fazladır.
- Bunun yanı sıra serabral palsi, down sendromu, ehler danslos sendromu gibi hastalıklarda diz kapağı çıkığı görülme riski daha fazladır.
Detaylı Bilgi İçin Youtube Kanalımı Ziyaret Edebilirsiniz: @profdrhalukcabuk
