Diz Protezi Ameliyatı : Diz ağrısı özellikle yaşlı hasta grubunda günlük aktiviteleri azaltan en önemli ağrı nedenlerinden biridir. Hastalar diz ağrısına bağlı ya her geçen gün daha fazla ilaç kullanmak zorunda kalmaktadır, ya da günlük hareket miktarlarını azaltmaktadır. Aşırı ilaç kullanımının karaciğer ve böbrekler üzerinde yan etkileri bulunmaktadır. Hareketin azalması ise hastaların daha çok kilo alıp, diz etrafındaki kasların zayıflayıp diz ağrısının daha da artmasına neden olmaktadır. Bu ağrı hastaları günlük aktivitelerinden alıkoyup daha çok eve bağımlı hale getirmekte, hayat kalitesiniz azaltıp depresyona varan mutsuzluğa neden olmaktadır.
Diz Protezi ameliyatı nedir?
Diz protezi ameliyatı veya total diz protezi ameliyatı, hasarlanmış olan dizin cerrahi olarak yüzeyinin metal ve yüksek dayanıklı tıbbi plastik ile değiştirilmesidir. Diz protezi ameliyatı genellikle dizindeki hasarın ileri derecede ağrı yaptığı ve yürümek veya merdiven çıkmak gibi günlük aktivitelerinizi kısıtladığı durumlarda uygulanan bir yöntemdir. Ameliyat genellikle diğer tedavi yöntemleri uygulanmış ve bu yöntemler artık fayda sağlamıyorsa planlanır. Ameliyatın amacı ağrınızı geçirmek ve günlük aktiviteleriniz sırasında daha rahat hareket etmenizi sağlamaktır.
Diz protezi gerektiği durumlarda tüm yaş gruplarında uygulanabilir ancak sıklıkla 55-60 yaş üstü hastalarda uygulanır. Ameliyat kararı sizin genel sağlık durumunuza ve diz ağrınızın sizi günlük hayatta ne kadar rahatsız ettiğine göre karar verilir.
Diz Protezi Ameliyatı hangi durumlarda yapılır?
Diz protezi ameliyatı dizinizdeki kıkırdağın aşındığı ve sizin günlük aktivitelerinizi engellediği durumlarda yapılır. Hastalar genellikle yürürken, merdiven inip çıkarken, oturduğu yerden kalkarken olan ağrıları olur. İlerlemiş olgularda dinlenme esnasında bile diz ağrısı olabilir.
Bu durumlar ;
Diz artrozu (halk arasında diz kireçlemesi olarak da tariflenir): Yıllar içinde yıpranmaya bağlı kıkırdaklarında aşınması ve işlevini kaybetmesi
Romatizmal hastalıklar: Romatizmal hastalıkların birçoğu diz eklemi başta olmak üzere eklemleri oluşturan kıkırdaklara, menisküslere ve diz içindeki bağ dokuya zarar vererek diz eklemin fonksiyonunu düzgün görmesi engeller.
Travma sonrası artroz: Diz çevresi kırıkların tedavisinden sonra zaman içinde diz ekleminde fonksiyon kaybı ve artroz görülebilir. Fonksiyon kaybının ileri olduğu durumlarda diz protezi tedavi seçeneği olarak tercih edilebilir.
Cerrahi sırasında ne yapılıyor?
Diz eklemindeki kıkırdak eklemin pürüzsüz ve sürtünmesiz olarak hareket etmesini sağlar. Bu kıkırda dokusu hasarlandığı zaman daha pürüzlü bir yüzey oluşur. Bu aşınmış yüzeydeki sürtünme ağrıya neden olmaktadır.
Ameliyat sırasında ağrıya neden olan bu aşınmış yüzeyler uygun kılavuzlar yardımı ile temizlenerek yüzey konulacak olan proteze uygun hale getirilmektedir. Uygulanan protez sayesinde diz ekleminiz tekrar pürüzsüz bir yüzey haline gelecektir.
Diz protezi ameliyatında uyluk, kaval ve diz kapağı kemiklerinin diz eklemini oluşturan yüzeyleri değiştirilmektedir.
Diz Protezi Ameliyatı Öncesi Hazırlık
Ameliyat öncesinde dizinizin grafileri çekilerek gerekli planlama yapılacaktır. Ameliyattan 2-3 gün öncesinde anestezi doktoru ile görüşülerek ameliyatınızın size uygun olan anestezi yöntemi ile planlaması yapılır. Diz protezi ameliyatı genel anestezi (tamamen uyutulmuş halde) veya belinizden yapılan iğne yardımı ile (spinal anestezi) sadece bel altınızın uyuşturulması yoluyla uygulanabilir. Ameliyat öncesinde özellikle kan sulandırıcı ilaçlarınız belli bir süre ile doktorunuz tarafından değiştirilerek ameliyat sırasında kanama riskiniz en aza indirilir. Ameliyat öncesinde ortalama 6-8 saat yemek ve su içmemeniz anestezi için gereklidir. Ameliyat sonrası enfeksiyonu önlemek için, öncesinde size damar yolundan antibiyotikler verilecektir.
Diz Protezi Ameliyatı Sırasında
Ameliyat sırasında dizinizin ön yüzünde yaklaşık 12-15 cm’lik bir kesi yapılacaktır. Bu kesiden dizinizin hasarlanmış bölgeleri proteze uygun şekilde temizlenecek ve protez dizinize uygulanacaktır. Ameliyat sırasında doktorunuz dizinizi hareket ettirilerek dizinizin gerekli stabiliyete ulaşıp ulaşmadığını denetleyecek ve sonrasında dizinizdeki yarayı kapatacaktır. Ameliyat sonrasında dizinde kan birikmesi olmaması için dizinize bir adet dren yerleştirilecektir. Bu dren 24-48 saat içinde serviste ağrısız bir şekilde çıkartılacaktır.
Ameliyat yaklaşık 1,5-2 saat sürmektedir.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası
Ameliyat sonrası yatağınıza alınarak odanıza getirileceksiniz. Burada ağrı kontrolünüz için size gerekli ilaçlar damar yoluyla verilecektir. Dizinize buz aküsü ve buz jelleri yardımı ile soğuk uygulama yapılacaktır. Ameliyat sonrası ilk gün destekler yardımı ile ayağa kaldırılıp yürümeniz sağlanacaktır.
Bacağınızdaki kan akımının düzgün sağlanabilmesi için size kan sulandırıcı ilaçlar verilecek ve hem pıhtılaşmanın engellenmesi hem de kas gücünüz sağlanması için ayak bileği ve dizinizi hareket ettirmeniz ve fizyoterapistlerimiz tarafından gösterilecek olan egzersizleri yapmanız istenecektir.
Ameliyat sonrasında solunum egzersizleri yapmanız ve aktivitenizi günlük olarak arttırmanız istenmektedir. Hastaneden çıktıktan sonra evinizde de size gösterilmiş olan egzersizleri düzenli şekilde yapmanız gerekmektedir.
Ameliyat sonrası dönemde evinizde bir yürüteç yardımıyla hareket etmeniz gerekecek ve bu yürüteci ortalama olarak 15 gün ile 1 ay arasında kullanmanız gerekecek. Ameliyat sonrası 2-3 günde bir pansumanınız değiştirilmesi ve ortalama olarak ameliyattan 15 gün sonra dikişleriniz alınması gerekecektir. 1 ay kadar süre ile bacağınızda hem ödemi engellemek hem de kan pıhtısı oluşumunu engellemek için özel çoraplar giymeniz istenecektir.
Sonuçlar
Diz protezi ameliyatınızdan 3 ile 6 hafta içerisinde markete gitmek, basit ev temizliği, yemek yapmak gibi basit ev işlerinizi kendi kendinize yapabilir duruma gelirsiniz. 3. haftadan sonra dizinizi yeteri kadar bükebilir duruma gelebilirseniz araç kullanmak gibi aktivitelerde de bulabilirsiniz.
Toparlanma sürecinin ardından yürüyüş, yüzme, bisiklet sürme, golf gibi basit sporlar yapabilirsiniz. Yüksek miktarda zıplama ve zorlanma gerektiren kayak, tenis, tempolu koşma gibi sporlar ameliyattan sonra önerilmez. Hangi sporların size uygun olup olmadığı konusunda ayrıntılı bilgiyi doktorunuz size verecektir.
Diz protezi sonrasındaki amaç sizin dizinizle ilgili bir ağrı duymadan, bunun için bir ağrı kesici ilaç kullanmadan günlük aktivitelerinizi yapabilmeniz ve yaşam kalitenizi arttırmaktır.
Uygun hastada iyi uygulanmış bir diz protezi 15-20 sene boyunca herhangi bir sorun olmadan sağlam bir şekilde durur ve yaşam kalitenizi arttırır.
Ameliyatın riskleri
Her ameliyatın olabildiği gibi diz protezi ameliyatının da riskleri vardır. Bunlardan en önemlileri kanama, enfeksiyon, bacak damarlarınız pıhtı oluşumu ve protezin zaman içinde gevşemesi veya düzgün fonksiyon göstermemesidir.
Ameliyat öncesinde ve sırasında kanama ve enfeksiyon ile ilgili önlemler dikkatle alınmakta ve hastalar buna göre değerlendirilmektedir. Ameliyat sonrasında kompresyon çorapları ve kan sulandırıcılar verilerek pıhtı oluşturma riskiniz en aza indirilmeye çalışılmaktır.
Protez zaman içinde gevşer veya istenilen seviyede fonksiyon göstermez ise tekrar bir ameliyat ile değiştirilmesi gerekebilir.
Bunlar dışında sizin genel tıbbi durumunuz, hastalıklarınız ve kullandığınız ilaçlarla ilgili özel riskler olabilir. Doktorunuz bu konuda sizi bilgilendirilecektir.
Soru Cevap
Doktorum diz protezi olmama gerektiğini söyledi, peki diz içi enjeksiyonlar yaptırsam protez olmadan devam edebilir miyim?
Diz protezi kararı veremeden önce diğer tedavi yöntemlerini deneyebilirsiniz, ancak bu tedaviler genellikle ağrıyı azaltmaya yöneliktir. Dizde oluşan hasarlanmanın önlemekte çok başarılı değillerdir. İleri derecede hasarlanmış bir dizde hiç etki göstermeme ihtimalleri de yüksektir.
Her iki dizimde de ağrı var. İki dizimden aynı anda ameliyat olabilir miyim?
Diz protezi ameliyatın doktorunuz uygun gördüğü takidirde ve sizin tıbbi durumunuz elveriyor ise her iki dizinden aynı anda ameliyat olabilirsiniz. Bu sizin hastanede kalma sürenizi 1-2 gün artırabilir ve rehabilitasyon sürecinizi 1-2 hafta uzatabilir.
Diz protezi ameliyatından sonra sürekli olarak bir baston veya destek kullanmam gerekli mi?
Diz protezi olduktan sonra 2 ila 4 hafta arasında bir destek kullanmanız gerekebilir. Ancak ek bir hastalığınız veya sakatlığınız yok ise toparlama dönemi sonrası herhangi bir desteğe veya bastona ihtiyaç duymazsanız.
Herkese aynı diz protezi mi uygulanmakta, diz protezleri arasında fark var mıdır?
Birçok farklı diz protezi mevcut olup her hastaya aynı diz protezi uygulanmamaktadır. Dizindeki hasarın derecesine, eşlik eden hastalıklarınıza ve dizindeki bağların durumuna göre her hastada farklı protezler tercih edilir. Doktorunuz bu konuda size bilgilendirmede bulunabilir.
Doktorum diz protezi önerdi ancak ben olmak istemiyorum, daha kötüye gider miyim? Ameliyat olmasam ne olur?
Diz protezi ameliyatı genellikle bir konfor ameliyatıdır ve sizin günlük hayatta daha rahat olmanız için yapılır. Dizlerde ağrı olması genellikle hastaların günlük aktivitesini sınırlaması ve kilo alması ile sonuçlanır. Artan kilo ile hastaların hem ağrısı daha çok artar hem de daha da fonksiyonel olarak kısıtlanır. Sonuç ağrı-haraket kaybı – kilo kısır döngüsüne neden olur. Bu döngüde kas gücü giderek azalacağı için çok ileri diz artrozları bazen ameliyattan bile istenen sonucu almaya engel olabilir. Buna ek olarak dizde oluşan deformite ve denge kaybı basit düşmelere neden olarak başka bölgede, özellikle kalçada, kırıklara sebep olabilir.
Detaylı Bilgi İçin Youtube Kanalımı Ziyaret Edebilirsiniz: @profdrhalukcabuk
